Utrzymanie prawidłowej wagi to sprawa niezwykle istotna dla właściwego funkcjonowania każdego z nas. Nadwaga sprowadza liczne zaburzenia somatyczne, a otyłość wręcz zagraża życiu. Osoby z nadmiarem kilogramów odczuwają cierpienia psychiczne – nie akceptują siebie, mają niskie poczucie wartości, unikają kontaktów z ludźmi. Powszechna moda na szczupłe, opalone ciała jest dla niektórych źródłem niewyobrażalnych trosk i powodem do zmartwień.
Dla wielu młodych ludzi nadwaga jest głównie problemem estetycznym – o ile nie jest zbyt duża. Młodzi starają się redukować każdy nadmiar pokazywany przez wagę. Stosują różne diety, ale przede wszystkim starają się być aktywni fizycznie.
Nowoczesne domowe urządzenia do ważenia wskazuję nie tylko wagę, ale podają wiele innych parametrów, np. oceniają procentowy udział masy mięśniowej, tkanki tłuszczowej, kostnej, wody w organizmie, a po wprowadzeniu danych dotyczących wzrostu obliczają BMI i informują czy jego poziom jest w normie.
Odchudzanie w wieku dwudziestu czy trzydziestu lat wymaga dyscypliny i wysiłku, ale ze względu na właściwą przemianę materii z reguły wszelkie diety i ćwiczenia są skuteczne i na ich efekty nie trzeba długo czekać.
Problemy ze zrzucaniem wagi pojawiają się w wieku późniejszym. Odchudzanie po 50 w swojej formie wprawdzie jeszcze przypomina to z lat młodości, ale czas tego procesu znacznie się wydłuża. Dlaczego tak trudno schudnąć w starszym wieku? Podstawową przeszkodą jest znacznie spowolniona przemiana materii oraz mniejsza aktywność fizyczna. U wielu osób, szczególnie u kobiet po okresie menopauzy, zaburza się gospodarka hormonalna, co także sprzyja wzrostowi wagi lub utrudnia jej redukowanie. Jak więc postępować, aby odchudzanie po 50 było skuteczne?
Po pierwsze – profilaktyka
Ten punkt dotyczy osób, które jeszcze nadwagi nie mają, albo nie mają pięćdziesięciu czy więcej lat. Zanim roztyją się do poziomu zagrażającego zdrowiu, niech mają na uwadze, że wraz z przybywającymi latami trudniej będzie pozbyć się tkanki tłuszczowej. Nadwaga będzie systematycznie niszczyć stawy, zagrozi sercu i układowi krążenia, może wywołać cukrzycę typu 2, spowoduje wzrost ciśnienia tętniczego krwi, przez co zagrozi życiu. Warto mieć na uwadze te i wiele innych zagrożeń i zacząć od zaraz prowadzenie aktywnego i zdrowego trybu życia. Dbałości o zdrowie, diety, ćwiczeń fizycznych nie warto odkładać na następny dzień, bo jeśli się mocno zaniedbamy, to tego dnia może już nie być wcale.
Po drugie – pomoc fachowa
Dla osób z nadwagą lub otyłych, które od lat walczą o powrót do właściwej wagi, żadna dieta nie ma tajemnic. Wypróbowali już wszystko i wydaje im się, że są jakimiś szczególnymi przypadkami rzadkich chorób genetycznych wywołujących otyłość, skoro diety i ćwiczenia nie przynoszą pożądanych rezultatów. Takie przypadki zdarzyć się mogą, ale są one nieczęsto spotykane. Aby jednak wykluczyć chorobę genetyczną czy inne zaburzenia organizmu, warto udać się do lekarza pierwszego kontaktu i powiedzieć mu o swoich planach na odchudzanie. Lekarz na pewno udzieli nam wszelkiej pomocy i wsparcia, a zacznie jego realizację od zlecenia wykonania licznych badań laboratoryjnych krwi i moczu. Oznaczenie poziomu glukozy we krwi i moczu pozwoli ocenić zagrożenie chorobą cukrzycową. Różne parametry oznaczane podczas badania krwi dadzą obraz ogólnego stanu zdrowia, a poziom cholesterolu we frakcjach LDL i HDL będzie informacją o ewentualnym zagrożeniu miażdżycą. W ocenie stanu zdrowia osoby otyłej bardzo pomocne jest oznaczenie poziomu hormonów tarczycy. Może okazać się, że niedoczynność tego organu będzie utrudniała osiągnięcie celu, jakim jest powrót do prawidłowej wagi. W przypadku odkrycia poważnych zmian chorobowych to lekarz zadecyduje o tym, czy i jak mamy się odchudzać. Jeśli nadwaga jest bardzo znaczna, to nasz lekarz rodzinny może skierować nas do specjalisty od leczenia otyłości – bariatry, lub przynajmniej do dietetyka, który pomoże ustawić nam właściwą dietę. Dla osób cierpiących na otyłość olbrzymią ratunkiem może być chirurgia – operacje zmniejszania żołądka, w przypadkach szczególnego zagrożenia życia, są refundowane przez Narodowy Fundusz Zdrowia.
Na szczęście większość ludzi swoje odchudzanie po 50 może prowadzić samodzielnie, a kontrolę lekarza traktować jako rodzaj zabezpieczenia i wsparcia.
Po trzecie – dieta i ruch
Dieta dla osób mających więcej niże pięćdziesiąt lat powinna być zbilansowana tak, aby nie spowodować nadmiernego, trudnego do odwrócenia ubytku czy niedoboru witamin lub minerałów. Osoby w starszym wieku powinny unikać diet restrykcyjnych, mono składnikowych. Jeśli już, to takie diety oparte na jednym rodzaju składniku pokarmowych nie powinny być dłuższe niż 2-3 dni, a w przypadku diety warzywnej 6-7 dni. Najlepiej jeśli będzie to dieta redukująca ilość dostarczanej energii ale dostarczająca wszystkich niezbędnych organizmowi składników. Niezwykle istotne są witaminy, minerały i błonnik. Witaminy są katalizatorami większości reakcji biochemicznych zachodzących podczas przemiany materii. Minerały to budulec naszych komórek. Błonnik jest niezbędny dla prawidłowego funkcjonowanie układu wydalniczego – jego działanie można porównać do szczoteczki, która wymiata z jelit produktu uboczne procesu trawienia i pomaga usunąć je poza organizm.
Dawkowanie ruchu powinno być dostosowane do wieku i stanu zdrowia. Niezależnie jednak od tego, każdy powinien zadbać o to, aby codzienna dawka aktywności fizycznej nie była krótsza niż 30 minut. To może być spacer z psem, zrezygnowanie z przejechania kliku przystanków w drodze do pracy, ćwiczenia wykonywane w domu lub na sali gimnastycznej czy siłowni. Warto ustawić sobie w telefonie aplikację liczącą wykonane w ciągu dnia kroki – nie powinno być ich mniej niż 10 tysięcy.
Aktywność fizyczna w starszym wieku jest ważna nie tylko dla odchudzających się. Utrata masy mięśniowej postępująca z wiekiem zwana sarkopenią, to poważne zaburzenie, które może doprowadzić do znacznego upośledzenia czynności ruchowych. Sarkopenię można opóźnić lub znacznie ograniczyć jej skutki tylko poprzez systematyczną aktywność fizyczną.
